تجهیزات کار در ارتفاع

تجهیزات کار در ارتفاع

تجهیزات کار در ارتفاع مجموعه تجهیزات ایمنی که توسط فرد جهت پیشگیری از سقوط و ایمنی کار مورد استفاده قرار می گیرد تجهیزات کار در ارتفاع گفته می شود. عملیات کار در ارتفاعT به انجام کار در سطحی بالاتر از 2 متر ارتفاع از زمین گفته می شود.

ارتفاع کاران علاوه بر استفاده از تجهیزات، جهت بالا بردن ایمنی و امنیت باید از تخصص و دانش کافی برخوردار باشند. هنگام کار در ارتفاع فرد باید متناسب با نوع کار خود لوازم حفاظت فردی از قبیل لباس کار، کلاه، کفش، دستکش، هارنس و دیگر لوازم ایمنی مورد استفاده قرار دهد.

تجهیزات کار در ارتفاع باید به گونه ای باشد که فرد اطمینان کامل در رابطه با ایمنی و حفاظت خود از خطراتی نظیر سقوظ و دیگر آسیب دیدگی ها را داشته باشد. این تجهیزات باید دارای مقاومت و کیفیت بالایی باشند و عدم گسستگی و پارگی بین اجزا و پایداری و استحکام در محل اتصال باید از ویزگی آن ها باشد.

شرایط جسمی و روحی افراد در این زمینه ی شغلی بسیار مهم بوده و باید مورد توجه قرار گیرد. تمامی تجهیزات باید به طور دوره ای مورد بازرسی قرار گیرد تا از صحت و درستی آنان اطمینان حاصل گردد.

انواع تجهیزات ایمنی کار در ارتفاع

طیف وسیعی از وسایل ایمنی برای کار در ارتفاع ابداع شده‌اند که امروزه توسط نیروی انسانی شاغل در این حوزه به کار برده می‌شوند. یکی از این تجهیزات، اتصالاتی است که برای کار در ارتفاع مفید واقع می‌شود. قدم اول در به‌کارگیری تجهیزات ایمنی، استفاده از همین اتصالات است. فولاد، نیکل و آلیاژ آلومینیوم جنس سازنده این اتصالات بوده و قادر به پیوند دادن قسمت‌های اصلی تجهیزات ایمنی به یکدیگر هستند.

قطعات فلزی اتصالات برای اتصال یک هارنس به طناب‌های نجات لازم است. نمونه‌های جدید اتصالات فلزی دارای قفل‌های ایمنی هستند که برای کاربران، اطمینان خاطر به وجود می‌آورند. ابتدایی‌ترین نیاز برای صعود در ارتفاع وجود طناب‌های محکم است تا در زمانی که قصد بالارفتن از داربست وجود دارد، طناب‌های دسترسی مفید واقع شوند. دو روش مجزا برای استفاده از طناب‌های دسترسی وجود دارد. یک طناب در همان حالت دسترسی مورداستفاده قرار می‌گیرد و قسمت دوم در نقش طناب پشتیبان خواهد بود.

طناب‌های پشتیبان جهت اتصالات کمربندهای صعود و سقوط به محل کار یا تغییر موقعیت دادن در مواقع لزوم استفاده می شوند. طناب‌های متعددی در صعود به داربست مورداستفاده قرار می‌گیرند که انواع آن عبارت‌اند از: طناب‌های پشتیبانی، استاتیکی، دینامیکی، عملیاتی و ایمنی و درنهایت طناب‌های تکیه‌گاه.

کلاه ایمنی

یک اصل مهم و غیرقابل‌انکار در ایمنی کار در ارتفاع استفاده از کلاه‌های ایمنی است. ویژگی مهم کلاه‌های این است که باید در برابر ضربات و فشار اجسام تیز مقاوم باشند. کلاه‌های ایمنی که برای کار در ارتفاع ساخته شده‌اند، بدون لبه هستند تا در هنگام کار، گستره بینایی کارگران کاهش نیابد. مقاومت در برابر جریان الکتریکی و حریق، بندهای چرمی برای قفل شدن زیر گلو و وزن ۴۳۰ گرمی از دیگر ویژگی‌های کلاه ایمنی هستند و برای نیروی انسانی در کاربردهای مختلف، ۳ نوع کلاه ایمنی وجود دارد.

• کلاه ایمنی A : نوع A کلاه‌های ایمنی هستند که در برابر نفوذ عوامل مزاحم و انواع برخورد در حین کار مقاوم هستند و قادر به حفاظت از انسان در برابر جریان برق ۲۲۰۰ ولتی می‌باشند.
• کلاه ایمنی B : حفاظت با درصد بیشتر مختص کلاه‌های ایمنی نوع B هستند که می‌توانند در اشتعال و ولتاژهای بالای جریان الکتریکی مقاومت کنند.
• کلاه ایمنی C : کلاه‌های ایمنی که وزن کمتری داشته باشند و با روش‌های راحتی مورداستفاده قرار می‌گیرند، کلاه‌های ایمنی نوع C هستند.

این دسته از کلاه‌های ایمنی با اینکه در برابر فشار و ضربه مقاومت می‌کنند اما قادر به دفع مضرات ناشی از ولتاژ‌های بالای برق نیستند. از این کلاه‌های ایمنی اغلب در محیط پالایشگاه و کارگران صنایع شیمیایی و فضای داخلی ساختمان‌سازی به کار می‌روند که صدمات ناشی از آن به‌خاطر سقوط اجسام است.

لنیارد

اتصالات با ساختمان یا سازه اصلی و پیوند میان نیروی انسانی با نقطه اصلی کار، توسط لنیاردها انجام می‌شود که استفاده از آن در هنگام کار، مزاحمت را برای سایر کارگران کاهش می‌دهد. لنیاردها دارای تاریخ انقضای ۵ ساله هستند که باید هر بار قبل از استفاده شدن زمان تولید شدن آن چک شود. اغلب لنیاردهای سه قلاب برای متصل شدن دارند اما در برخی موارد ممکن است دو قلاب داشته باشند.

لنیاردهایی که سه قلاب دارند، دو قلاب در بالای آن قرار می‌گیرد تا به طناب متصل شود و قلاب آخری که همان کارابین است در قسمت پایینی قرار خواهد گرفت تا کمربند را متصل کند.انواع اتصالات و نحوه متصل شدن آن به طناب و کمربند کار آسانی نیست و باید با رعایت اصول ایمنی انجام گردد. برای اتصالات لنیاردها حتماً باید دو نقطه متصل‌کننده به سازه اصلی وجود داشته باشد.

طبیعتاً هراندازه نقاط متصل‌کننده بیشتر باشند، ایمنی فرد نیز افزایش پیدا می‌کند. استفاده از نقاط دوگانه متصل‌کننده به دلیل حرکت آسان‌تر میان قسمت‌های مختلف سازه است بدون اینکه حادثه‌ای رخ دهد.

کمربند ایمنی

پایین آمدن استاندارد یا سقوط از ارتفاع، تجهیزات ایمنی خاص خود را اقتضا می‌کند که همانا کمربندهای ایمنی هستند و بدون ایجاد چالش، ارتفاع فرد را کاهش می‌دهد. الیاف مصنوعی یا طبیعی به همراه ترکیبات پلیمری در ناحیه کمر، اجزایی هستند که یک کمربند ایمنی را تشکیل می‌دهند.

یک نکته استفاده از کمربند ایمنی این است که قبل از رفتن به ارتفاع از محکم بودن کمربند در ناحیه کمر اطمینان حاصل شود. در هنگام بستن کمربند فاصله آن با جناغ سینه باید به‌اندازه یک‌دست باشد و هیچ‌گونه پیچ‌خوردگی در سطح آن نباشد تا به‌درستی چفت شود. برای کاهش آسیب به قسمت‌های پایینی بدن بالاخص پاها، لازم است تا کمربند میان دو ران پا بسته شود تا ایمنی فرد به طور اکمل رعایت گردد.

کمربند ایمنی از مهم‌ترین تجهیزات ایمنی موجود برای کار در ارتفاع است و در هنگام استفاده از آن نباید به روغن، رنگ یا گریس آلوده باشد. در صورت وجود مواد لغزنده مانند موارد گفته شده بر روی کمربند ممکن است که با لباس ایمنی هماهنگ نشده و لغزندگی ایجاد کنند و منجر به کاهش ارتفاع غیراستاندارد شوند.

هارنس

کار در ارتفاع دو مرحله دارد، صعود و سقوط که هرکدام از مراحل باید با استانداردهای خاصی انجام شود و از تجهیزات ایمنی خاصی برخوردار باشند. سقوط و کاهش ارتفاع در هنگام کار مرتفع اهمیت بسیاری داشته و برای آن ابزار ایمنی خاص وجود دارد. یکی از این ابزارآلات ایمنی، هارنس است که در زمره ابزار جلوگیری کننده از سقوط به شمار می‌روند.

حالت ارگونومی خاص هارنس سبب می‌شود در هنگام کاهش ارتفاع، فشار وارده بر کمر و قسمت بالایی بدن به سینه و قسمت‌های دیگر توزیع شود و یا در بخش ران‌ها فشار کمتری به پا وارد شود و سلامت آن تضمین شود.ایمنی هارنس از کمربندهای ایمنی بیشتر بوده و برای کار در ارتفاع ابزار مناسبی خواهد بود.

اتصال به تجهیزات ایمنی برای کار در ارتفاع به‌صورت مستقیم امکان‌پذیر نیست و باید حتماً از پوشش‌هایی استفاده شود که بین بدن فرد و ابزار ایمنی، پیوند برقرار کند. الیاف پلیمری سازنده پوشش هارنس هستند که منجر به استحکام بالا در جنس آن گردیده است. این پوشش بالای ران پا را تا کتف عایق کرده و قلاب‌هایی بر روی آن وجود دارد که کارگر را به تجهیزات ایمنی دیگر مانند طناب و لنیارد متصل می‌کند.

پشت کمر، پهلوها و جلوی فرد قسمت‌هایی هستند که قلاب‌ها برای متصل کردن آنها به طناب وجود دارند. میزان استحکام طناب و تسمه، نوع متریال سازنده، سبک دوخت، ضریب ایمنی و کیفیت هارنس از جمله نکاتی است که باید در هنگام هارنس‌ها، مدنظر قرار بگیرد. یک کاربرد دیگر هارنس‌ها استفاده از آن برای نجات اشیا یا حیوانات کوچک از چاه‌های کم‌عمق است.

کاربین

همان گونه که گفته شد در لنیاردهای که سه قلاب دارند، قلاب پایینی در نقش کاربین قرار می‌گیرد. کاربین در واقع یک ابزار به‌صورت حلقه است که برای متصل کردن قسمت‌های مختلف ابزار ایمنی به کار می‌رود و برای ایمنی بالاتر از قفل خودکار برخوردار است که به‌صورت مارپیچی تولید شده است.

اتصالات مطمئن و سریع در هنگام کار در ارتفاع و تنوع بالا در متریال و انواع این کاربین‌ها، منجر به اهمیت آنها در ابزار ایمنی گردیده است و وجود سیستم قفل خودکار در آنها نیز، امنیت کار را افزایش داده است. ساختار فیزیکی و ظاهری کاربین‌ها به‌صورت بیضی و موازی است که تراورس‌ها و میانی‌ها اغلب از نوع موازی آن استفاده می‌کنند. مقاومت کاربین موازی در حدود ۱۳۰۰ کیلوگرم و مقاومت نوع موازی آن ۱۷۰۰ کیلوگرم خواهد بود.

شوک گیر

چالش بزرگ کار در ارتفاع، مسئله کاهش ارتفاع است به صورتی که شباهتی به سقوط نداشته باشد! یکی از ابزارهای ایمنی که برای کاهش آسیب و ضربات هنگام سقوط و کاهش ارتفاع به کار می‌رود، شوک گیر است؛ شوک گیرها از تجهیزات ایمنی کار در ارتفاع به شمار می‌روند و اثر نیروی ضربات حاصل از کاهش ارتفاع ناگهانی را کاهش می‌دهند.

ابزاری که شوک ضربات را جذب می‌کند، باید همواره برچسبی داشته باشد که بیانگر تاریخ آخرین بازرسی آن است. درصورتی‌که چنین برچسبی بر روی شوک‌گیر مشاهده نشد باید موضوع را به کارفرما ارجاع داد تا وی درباره سلامت ابزار تصمیم‌گیری کند.

قلاب

اطمینان حاصل کردن از سلامت قلاب‌ها به منظور صعود از سازه اهمیت بسزایی دارد، به همین علت بایستی قبل از شروع کار آن را بررسی کرد تا ترک، خوردگی نداشته و یا سوراخ نشده باشد. آثار خم‌شدگی و پیچیده شده به همراه سلامت قسمت چشمی و نوک قلاب از الزامات یک قلاب بی‌عیب خواهد بود. باید در هنگام خرید قلاب‌ها، قسمت قفلی آن بررسی شود و به‌گونه‌ای باشد که هنگامی که جسمی در داخل دارد، از آن خارج نمی‌شود.

اطمینان حاصل کردن از توانایی نگهداری فلز شیطانت بسیار مهم بوده و لازم است که سلامت آن ارزیابی شود تا شیطانک به طور کامل در کنار قلاب بماند. ارزیابی قلاب به این صورت است که باید زه شیطانک را کشید و رها کرد تا پس از رها شدن در داخل قلاب قرار بگیرد.

ابزار صعود به ارتفاع

تجهیزات ایمنی برای کار در ارتفاع از تنوع بالایی برخوردار هستند. یکی از زیرگروه‌های تجهیزات ایمنی کار در ارتفاع، مربوط به ابزار صعود است. استفاده از ابزار صعود سبب می‌شود تا افزایش ارتفاع به روش استاندارد و اصولی صورت بگیرد. در ادامه مطلب به دلیل الزامی بودن و اهمیت بالای این ابزار به بررسی ویژگی‌ها و استانداردهای آن پرداخته می‌شود.

طبیعتاً ابزاری که برای صعود و فرود به کار می‌روند باید دارای ویژگی‌های استانداردی باشند تا بتواند خطرات حاصل از کار در ارتفاع را کاهش دهند؛ این ویژگی‌ها عبارت‌اند از: تجهیزات توقف خودکار در صعود و فرود، کیفیت بالا در ساخت و استانداردهای وسایل و ترمز گرفتن در هنگام کاهش ارتفاع. یکی از ابزارآلات برای صعود بی‌خطر در ارتفاع و در برخی موارد برای حمل مجروحین در عملیات‌های امدادی کوهنوردان، یومار است.

جابه‌جایی یومار بر روی سطح طناب به‌راحتی انجام می‌شود و ساخت ظاهری آن به‌صورت مجانب خواهد بود و یک دستگیره برای تسهیل انتقال دارد. وزن یومار ۲۰۰ گرم است و برای نگهداری آن نکات خاصی وجود دارد. در میان یومار نباید گل‌ولای باقی بماند چرا که استحکام آن را کاهش می‌دهد. هنگامی که صعودکنندگان از طناب بالا می‌روند، یومار را درگیر می‌کنند. دسته‌های کمک ارگونومیکی که در اطراف یومار به‌کاررفته، حرکت را تسهیل می‌کند. استقامت بیشتر در هنگام بالارفتن از طناب و کاهش قدرت برای گرفتن طناب از ویژگی‌های کاربردی یومار به شمار می‌رود.

ابزار جلوگیری از سقوط

ابزار فرود مکمل ابزار صعود هستند و باید با همان استحکام و استانداردها به کار برده شوند. یکی از این ابزار جلوگیری کننده از سقوط به نام لایف لاین متحرک، یک سیستم ایمنی است که برای امنیت در کاهش ارتفاع به‌صورت عمودی به کار می‌رود. صدمات ناشی از کاهش ارتفاع غیراستاندارد توسط لایف لاین‌ها کاهش می‌یابد. این لایف لاین دارای یک کارابین مدل K_4A است که با دهانه ۶۰ میلی‌متری خود در انتهای طناب متصل می‌شود. گرب لولایی مدل F-1 در این لایف لاین سبب می‌شود تا اتصالات از هر نقطه طناب به‌آسانی رها شود.

در نهایت وجود یک شوک‌گیر باکیفیت در این ابزار ایمنی سبب می‌شود تا ضرباتی که در اثر کاهش ارتفاع ناگهانی به فرد وارد می‌شود، کمتر شود. یکی دیگر از ابزارهای ایمنی در سقوط، به نام فال ارست شهرت دارد که از پلاستیک فشرده و سیم بکسل فولاد گالوانیزه‌ای سایز ۷/۴ ساخته شده است. یک قلاب کارابین بزرگ این مجموعه را برای کاهش ارتفاع استاندارد، کامل می‌کند.

حلقه اتصالی این فال ارست از جنس ورقه‌های استیل است و برای کارابین‌های بزرگ و متوسط و تسمه‌های تکیه‌گاهی مناسب خواهد بود. فال ارست نوع hra قلاب مخصوصی دارد که با یک سیم بکسل استیلی و یک ساخت آلومینیومی تشکیلات کاملی برای سقوط استاندارد فراهم می‌کند. یک جمع‌کننده دستی برای نوع hra تعبیه شده است که بالا و پایین رفتن فرد را تسهیل می‌کند.